Doğa ve Kültür Derneği’nin(DOKU) saha araştırmaları sonucu kayıt altına aldığı nesli tehlike altındaki Porsuk ağaçları, Kırklareli Merkez İlçeye bağlı Kula ve Çağlayık köyleri sınırında yerinde incelendi. Geçtiğimiz Ocak ayında Bulgaristan Istrancalarının milli park statüsüne kavuşmasının 30. yılını dolduran Istranca Doğa Parkı eski direktörleri Prof. Dr. Diko Patronov ve Petko Nanchev’in de katıldığı saha incelemesi sonucu Porsuk ağaçlarının ortalama 40 cm çapında ve 250-300 yaşında olduğu tahmin ediliyor.
Diko Patronov, “Bu Porsuk Ormanı, Istrancaların Eski Ormanının Bir Yankısıdır”
Bulgaristan Istrancalarında uzun yıllara dayanan ormancılık deneyimi ile bilinen Prof. Dr. Diko Patronov, bölgede yaptığı inceleme gezisi sonrası yaptığı açıklamada şunları kaydetti, “Porsuk ağacı /Taxus baccata/ dünyadaki en uzun ömürlü ağaçlardan biridir. Kafkasya'daki Batsar Rezervi'nde 3000 yıldan daha eski örnekleri bulunmaktadır. Ahşabı olağanüstü değerli ve sağlamdır ve neredeyse hiç çürümez. Bu yüzden eski zamanlarda tapınak ve sarayların inşası için kesilirdi. Bu aynı zamanda günümüz Istranca ormanında sınırlı dağılımının da nedenidir.
Bunlar, Porsuk florasının ana unsurlarının en batıdaki yerleşim yerleridir. Bulgaristan sınırına ve Vitanovo rezervine çok yakındır. Plantasyonlar, bazıları 40 cm'den büyük çaplara sahip çeşitli yaşlarda porsuk ağacı örnekleri sunmaktadır. Bu porsuk ormanının eşsiz yüzü, küçük bir derenin yakınındaki karst üzerinde yer alması ve Avrupa gürgeni ve meşe gibi kuraklığa dayanıklı türlerin yanı sıra yaygın gürgen, doğu kayını, Istranca meşesi ve diğer ağaç türlerinin ve özellikle dikenli ruscus /ruscus/ ve sarmaşığın katılımıyla olmasıdır. Bu porsuk ormanı, Istrancaların eski ormanının bir yankısıdır ve Kırklareli Ormancılık Dairesi ve genel olarak Istrancanın gururu olarak Korunan Alan olarak korunmayı hak ediyor. Kırklareli’ndeki meslektaşlarımıza ve Göksal Çidem’e ortak keşif için teşekkür ediyoruz.
Ayrıca, 1994 yılında Burgas Ormancılık Dairesi ile Kırklareli Ormancılık Dairesi ve İstanbul Ormancılık Dairesi arasındaki bağları yeniden kurduğumuz Kırklareli Ormancılık Dairesi Müdürü Ömer Sert'in anıtına da saygılarımızı sunduk. Istrancalarda -Dereköy köyünde - gömülmek isteyen değerli bir ormancının örneği. Istrancaların eşsiz bir ormanı ve doğası var ve korunması için özel bir ilgiyi hak ediyor.”
Istrancalarda Porsuk ağacı varlığının umut verici olduğunu belirten DOKU Derneği Başkanı Göksal Çidem, bu nadir rastlanan ağaçların anıt ağaç statüsüne kavuşması için Kırklareli Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğü’ne başvuruda bulunduklarını söyledi. Porsuk ağaçlarının olduğu bölgede Istranca Doğa Parkı eski direktörleri Prof. Dr. Diko Patronov ve Petko Nanchev’den önce Prof. Dr. Doğan Kantarcı ile de inceleme yaptıklarını belirten Çidem, “Çok geniş bir alanda yayılım gösteren porsuk ormanının acilen değerlendirmeye alınması ve koruma statüsünün belirlenmesi gereken bir alandır” dedi. Göksal Çidem, anıt ağaç başvurusunda bulunduğu dilekçesinde şu bilgilere yer verdi, “DOKU Derneğinin kuruluş amacı ve çalışma ilkelerinden birisi de, doğal varlıkların ve biyolojik çeşitliliğin tespit edilerek, korunarak gelecek nesillere taşınmasıdır.
Sahada yaptığımız çalışmalar ve yörede yaşayan gönüllülerimizden gelen çalışmalar sonucunda; Istrancalar’da keşfedilmemiş veya tespit edilerek henüz tescil edilmeyen orman varlıklarımızdan, Yüzlerce yıl yangın görmeyen bölgelerde asırlık Porsuk (Taxus baccata ) ağaçları var. Yapılan saha çalışmalarında ekte koordinatları ve görselleri bulunan Porsuk ağaçları anıt ağaç envanterinde kayıtlı değildir.
Kırklareli Merkez İlçesi Kula ve Çağlayık Köy hudutlarında bulunan, Prof. Dr. Doğan kantarcı ve Bulgaristan Prof. Dr. Diko Patronov tarafından yapılan inceleme değerlendirme sonucunda 200-250 yaşında olduğu belirtilmiştir. Porsuk ağaçlarının görsel ve ekleri ekte görülmektedir. Osmanlı donanması için gemi ve savaşlarda kullandığı Yay yapımında kullanıldığı, Ayrıca Osmanlının yapı ve inşaatların da kereste ihtiyacı karşılandığı, çok eskiden kesilen köklerden ve bağlantı yollarının da bunu gösterdiği düşünülmektedir.
Çok geniş bir alanda yayılım gösteren porsuk ormanının acilen değerlendirmeye alınması ve koruma statüsünün belirlenmesi gereken bir alandır. Anıt ağaçlar ve bulunduğu alanlar bir coğrafyanın doğal ve kültürel mirası olmaları açısından büyük önem taşımaktadır. Kuşaklar arasında birleştirici bir işlev gören bu varlıklar aynı zamanda botanik, tarih, gelenek, efsaneler açısından çok değerli bilgileri geleceğe aktarmaktadır.
Tespit edilen ve koruma altında bulunmayan Porsuk (Taxus baccata) ormanı için, konunun, Tabiat Varlıkları Şube Müdürlüğünüzce değerlendirilmesini, geçtiğimiz yıllarda yapılan birçok anıt ağaç tescili başvurularımızın akıbeti hakkında Bilgi Edinme Hakkı Kanunun ilgili maddeleri gereği yasal süreler içinde bilgi verilmesini arz ederiz.”
