1912 yılında alınan izin ile Karakaş Mahallesi İstasyon Caddesi üzerinde bugünkü Orduevinin olduğu yerde, Karakaş Mahallesi 283 ada, 81 parsel üzerinde Doktor Hacı Yanaki tarafından oğlu Kostaki’ye ait, altı dönüm arazi üzerinde un ve buz fabrikası olarak kullanılmak üzere aynı yıl inşa edilmiştir.
Arka kısmında eklenti ekinde un değirmeni bulunan yapının ana binası, üç katlı idi. Beşik çatılı kiremit örtülü yapının, ön cephe zemin katında bulunan giriş kapısının üstünde, basık kemerli, dar ve uzun on adet pencere, iki ve üçüncü katlarda tekrarlanmaktadır. Katlar arasında bulunan yatay silmeler kat sınırlarını belirgin hale getirmektedir.
11 Ekim 1922 tarihli Mudanya Mütarekesi ile başlayan süreç içerisinde Rumlar Kırklareli’ni terk etmeye başlamış, eşyalarını götürmek için ise yer bulabilenler trenle bulamayanlar yerel halka ait hayvanlar at arabası vb. tüm araçlara Yunan askerleri vasıtası ile el koyarak Yunanistan göç etmiştir. Bu arada fabrikadaki makine ve teçhizatlar sökülerek trenle Yunanistan’a taşınmıştır.
1922 yılının Kasım ayında Kırkkilise Mutasarrıfı olarak göreve başlayan Tevfik Sırrı Bey (GÜR), halkın arabasız kalması ve bir an önce ihtiyacın karşılanması amacı ile fabrika binasını sağdan soldan topladığı ekipmanlar ile at arabası fabrikasına dönüştürmüştür. Yunanlıların kaçarken götüremediği ormanda bırakılan keresteler kullanılarak at arabası üretilmeye başlanmıştır. Günde 6-7 at arabası üretme kapasitesine getirilmiştir. Fabrikadan piyasada 80-10 Liraya alınabilen arabalar cüzi bir kar ile 25 Liraya satılırken o sırada Kırklareli’nde bulunan Mülkiye Müfettişi Abdullah Naci Bey ile Mutasarrıf Tevfik Sırrı Bey arasında yaşanan tartışma sonrası fabrika kapatılmış, Tevfik Sırrı Bey görevden el çektirilmiştir.
Uzun yıllar kaderine terk edilen yapı bir dönem sanat okuluna dönüştürülmek istenmiş bakım ve onarım ödeneği gelmediğinden bu düşünce de gerçekleştirilememiştir.[1] 1950’li yıllarda Toprak Mahsulleri Ofisi’ne satışı gündeme gelmesine karşın bazı sorunlar nedeniyle satış gerçekleştirilememiştir.[2]
1960’lı yılların başında yıllarda yıkılan yapının yerine Orduevi binası yapılmıştır. Söz konusu taşınmazın vasfı Tapu sicilinde halen “Fabrika Binası” olarak kayıtlıdır.
[1] Dursunkaya, Ali Rıza, Kırklareli Vilayetini Tarih Coğrafya Kültür ve Eski Eserleri Yönünden Tetkik, Kırklareli 1948, c. 2. s.223
[2] Milli Emlak Arşivi
